Historia Zakroczymia sięga głęboko w dzieje państwa – aż po monarchię wczesnopiastowską. Kierując się w górę Wisły – rozpoczynając od Płocka, to Zakroczym obok Wyszogrodu i Czerwińska staje sie najważniejszym ośrodkiem kolonizacji wczesnopiastowskiego państwa. Wzmianka z 1065 r. z tzw. falsyfikatu Mogileńskiego informuje nas o istnieniu już kościoła p.w. św. Wawrzyńca, którego różnego rodzaju kontynuacje budowano wielokrotnie, aż do obecnego pochodzącego z 1714 r.

      Kościół parafialny pod wezwaniem św. Krzyża wzniesiono w II poł. XVI w. Była to budowla centralnie położona (przy rynku), zaś jej kolatorem był książę mazowiecki Janusz Starszy. Przetrwała najprawdopodobniej do pożaru miasta w 1511 r.
Obecny kościół budowany był od I pol. XVI wieku, przebudowywany w XVII wieku, zaś w wieku XIX w wyniku remontów w latach 1821 – 1823 oraz 1874 – 1875 zatraca swój średniowieczny charakter. Sama bryła aczkolwiek w swym zarysie niezmieniona wewnątrz staje się uboższa ( m.in. ołtarze boczne i inne elementy barokowe zostają usunięte.

      We wrześniu 1939 r. kościół ulega wielkim zniszczeniom i w ruinie pozostaje do końca wojny. Dzieła odbudowy podejmuje się ks. Piotr Skura, który z ogromnym poświeceniem własnym i parafian w latach 1945 – 1949 dźwiga budowlę z ruin. Budowę kościoła - według projektu architekta Stefana Putowskiego prowadził architekt Paweł Zakrzewski. Poświęcenia świątyni dokonał w 1949 r. biskup płocki Tadeusz Paweł Zakrzewski.

      Budowla utrzymana jest w stylu gotycko – renesansowym, trzynawowy, pseudobazylikowy korpus zbudowany jest na planie prostokąta zewnątrz opięty uskokowymi skarpami.

Cmentarz:
Pierwotnym i naturalnym miejscem pochówku był plac przy kościele. Począwszy od 1805 roku pochówku dokonywano „poza miastem", gdzie obecnie znajduje się niezwykle ciekawa pod względem architektonicznym zakroczymska nekropoli.

Za: ks. prof. Michałem Grzybowskim
Wykład - Z dziejów parafii św. Józefa w Zakroczymiu.
Materiały z sesji naukowej – 940 lat Zakroczymia.